جداسازی و غربالگری جدایه های ازتوباکتر بومی خاک های شور و سنجش صفات محرک رشدی آن ها

شوری یکی از مهم­ترین تنش­های غیرزیستی بوده که قابلیت تولید گیاه را تحت تأثیر قرار می­دهد. با توجه به روند افزایش توسعه اراضی شور و کمبود اراضی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی راهکارهایی برای افزایش مقاومت گیاهان در برابر شرایط شوری ، اهمیت زیادی دارد. استفاده از باکتری­های محرّک رشد از جمله ازتوباکترها یکی از راهکارهای  مهم تعدیل اثرات شوری محسوب می­شود. در این راستا و برای انجام پژوهش حاضر، 15 نمونه از خاک­های شور اراضی استان گلستان به‌منظور جداسازی باکتری ازتوباکتر جمع­آوری شد. تعداد 32 جدایه باکتریایی جداسازی و خالص­سازی شد. بعد از انجام آزمایشات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی تعداد 23 جدایه منسوب به ازتوباکتر انتخاب شد. جدایه­ها از نظر توانایی رشد در غلظت­های 2، 5 و 10 درصد نمک، توانایی تولید اگزو­پلی­ساکارید، توانایی تحمل به خشکی، برخی ویژگی­های محرّک رشدی گیاه شامل توان تثبیت نیتروژن مولکولی، انحلال پتاسیم معدنی نامحلول، انحلال فسفات­ معدنی نامحلول، تولید ایندول­استیک­اسید (IAA) و تولید هیدروژن­سیانید مورد ارزیابی قرار گرفتند.  نتایج پژوهش نشان داد که با افزایش میزان نمک رشد جدایه­ها کاهش یافت. توانایی تولید اگزوپلی‌ساکارید (4/0 تا 6/5 گرم بر لیتر) در 2/78 درصد از جدایه­ها مشاهده شد. افزایش سطح پلی­اتیلن­گلیکول باعث کاهش میزان رشد جدایه­ها شد .نتایج حاصل از آزمون­های محرّک رشد گیاه نشان داد که توان حل­کنندگی فسفات جدایه­ها (5/52 تا 1/218 میلی­گرم بر لیتر)، توان تولید ایندول استیک اسید (4/2 تا 2/60 میلی­گرم بر لیتر)، توان حل­کنندگی ­پتاسیم جدایه­ها ( 9/12 تا 3/28 میلی­گرم بر لیتر)، توان تثبیت زیستی نیتروژن ( 9/2 تا 1/5 نانومول اتیلن بر ساعت) بود. از بین 23 جدایه منسوب به ازتوباکتر بر اساس آزمون­های فیزیولوژیک باکتری در سطوح مختلف نمک و خشکی و آزمون­های محرّک رشدی، جدایه AZ13 به‎عنوان جدایه برتر انتخاب شد.